Một cách đơn giản phân biệt tiêu bản thực vật.

Làm thế nào để nhận biết một tiêu bản thực vật.
Thông thường, mỗi một cơ quan của thực vật sẽ có một cấu trúc điển hình. Sau khi đã học qua cấu tạo của tất cả các cơ quan, ta có thể dễ dàng nhận biết đó là cơ quan gì chỉ bằng việc nhìn vào tiêu bản trên kính hiển vi.
Một trong những khó khăn mà các bạn sinh viên gặp phải khi học Hình thái giải phẫu thực vật là phân biệt 2 cơ quan Rễ và Thân. Đa số rễ và thân thường có tiết diện tròn nên khi nhìn qua bên ngoài có thể khá giống nhau. Tôi xin trình bày một số bí kíp của mình để giúp các bạn dễ dàng nhận biết sự khác nhau giữa tiêu bản Rễ và Thân, Rễ cây 1 lá mầm với Rễ cây Hai lá mầm, Thân cây Một lá mầm và Thân cây Hai lá mầm.

Một tiêu bản thực vật được làm dùng để quan sát các mô thường đã được nhuộm kép. Nhuộm kép nghĩa là nhuộm bằng phẩm nhuộm 2 màu (xanh và đỏ). Trong phòng thí nghiệm thực vật, để nhận biết tế bào có vách bằng cellulose sẽ nhuộm đỏ bằng carmin, tế bào có vách tẩm mộc tố sẽ được nhuộm xanh với lục iod, nhân tế bào được nhuộm bằng hematoxylin... Tùy theo yêu cầu nghiên cứu hay sự quan sát mà có thể làm tiêu bản hiển vi tạm thời hay cố định
Như vậy, khi nhìn vào tiêu bản sẽ thấy có những vùng mô bắt màu khác nhau. Dựa vào màu sắc của các loại mô và đặc điểm phân bố của nó trong cây mà ta có thể xác định được đó là mô gì.
Thông thường rễ và thân cấu tạo gồm 4 loại mô cơ bản chiếm tỉ lệ nhiều nhất là:
+ Mô che chở (mô bì) : nằm ngoài cùng của tiêu bản
- Mô che chở sơ cấp: màu hồng
- Mô che chở thứ cấp có lớp bần vách tẩm lignin nên bắt màu xanh
+ Nhu mô (mô mềm): vách mỏng, bắt màu hồng, thường chiếm tỷ lệ lớn trong vùng vỏ và vùng trụ
+ Mô nâng đỡ (mô cơ): gồm 2 loại:
- Giao mô (mô dày): vách dày bắt màu hồng, Thường chỉ gặp cương mô ở thực vật Hai lá mầm và 1 số cây 1 lá mầm
- Cương mô (mô cứng) vách dày bắt màu xanh, thường làm thành 1 vòng tròn hoặc thành từng đám riêng biệt nằm gần các bó mạch. 
+ Mô dẫn truyền: gồm
- Libe (phloem): bắt màu hồng
- Mô gỗ/mô mộc (xylem): bắt màu xanh.
+ Mô phân sinh thứ cấp (tượng tầng/tầng phát sinh thường nằm giữa libe và gỗ, tế bào gần tròn hoặc hơi chữ nhật bắt màu hồng
1. Phân biệt Rễ và Thân.
• Dựa vào tỉ lệ miền vỏ và miền trụ:
o Miền vỏ > miền trụ: Rễ
o Miền vỏ < miền trụ: Thân
• Dựa vào bó gỗ:
o Bó gỗ hướng tâm: Rễ
o Bó gỗ phân hóa ly tâm hoặc bó gỗ hình chữ V (còn gọi là phân hóa chu vi): Thân
Có thể hiểu đơn giản khái niệm Hướng tâm và Ly tâm như sau: hãy tưởng tượng bó gỗ có hình tam giác. Nếu đáy của tam giác hướng vào trong tâm thì gọi là Hướng tâm, nếu đáy tam giác quay ra ngoài thì gọi là ly tâm. 
Sau khi phân biệt nó là Rễ hay thân rôi thì ta phải suy ra nó cây một lá mầm hay 2 lá mầm
2. Phân biệt Rễ cây 1 lá mầm và rễ cây hai lá mầm
• Rễ cây 2 lá mầm: Số lượng bó gỗ thường ít hơn hoặc bằng 9
• Rễ cây 1 lá mầm: Số lượng bó gỗ rất nhiều, lớn hơn 9. Hầu hết những cây một lá mầm mà tôi từng cắt tiêu bản đều có nhiêu hơn 15 bó gỗ. Ngoài ra ở rễ cây 1 lá mầm còn có vòng tế bào nội bì với đai Caspary hình chữ U (hay còn gọi là hình móng ngựa).

















  3. Phân biệt Thân cây Một lá mầm và thân cây Hai lá mầm
• Thân cây Một lá mầm: Thường gồm nhiều bó gỗ hình chữ V và sắp xếp trên nhiều vòng tròn đồng tâm. VD: thân cây măng tây.

  Thân cây Hai lá mầm: bó gỗ phân hóa ly tâm